Rạm chợ Tréo

Chợ Tréo ngự ở góc phía Đông Nam của ngã ba sông Kiến Giang, huyện vựa lúa Lệ Thuỷ của tỉnh Quảng Bình. Chợ đông từ sáng sớm, nhưng không hiểu sao lại gọi là chợ Tréo (ngoe). Cái tên chợ gợi tò mò cho không ít người.

Một lần có đoàn nhà báo từ trung ương vào dự đại hội, đi thăm đâu không đi, nhất định phải đi chợ Tréo.

Hôm ấy nhằm ngày mùng năm tháng năm, là ngày con rạm (giống như con cua đồng nhưng sống ở nước lợ, thân dẹt hơn) nổi lên, kết thành bè dưới phá Hạc Hải, người dân vớt được từng thuyền mang đi chợ Tréo. Rạm mùng năm béo, ăn gỏi cũng ngon, muối xổi càng ngon hơn. Dân đồng chiêm trũng Lệ Thuỷ dịp này mua làm nước mắm để trữ ăn dần. Nước mắm rạm đặc biệt lắm!

Lại kể, thấy bà bán một thúng rạm đầy nhưng không đậy, một anh nhà báo người Bắc nhanh nhẩu: “Bà ơi! Đậy lại không rạm nó bò hết!”. Nghe lời nhắc, bà già chẳng những không cám ơn lại còn nhìn anh này chằm chằm, đoạn hỏi: “Chớ chú ở đâu tới mà không biết rạm ni là rạm Lệ Thuỷ?”. Anh nhà báo vẫn hồn nhiên hỏi lại: “Rạm Lệ Thuỷ thì sao ạ?”. Bà cụ thúc thắc: “Rạm Lệ Thuỷ thì con ni bò lên, con khác kéo cẳng xuống, đố con mô bò ra được”. Anh nhà báo nở một nụ cười cầu tài vì câu chuyện ngồ ngộ, nhưng có vẻ như anh ta chẳng để ý gì về ngụ ý sâu xa của câu bà cụ nói.

Hôm sau, đại hội của hội nọ diễn ra căng thẳng ngay từ khâu kiểm tra tư cách đại biểu. Đoàn nhà báo bất ngờ đến mức không tài nào hiểu được một hội (mà nơi khác thông thường mọi người đều khiêm tốn nhường cho nhau, nếu không nói là đùn đẩy) ở đây lại “máu”đến thế. Anh nhà báo nọ, rốt cục đã viết một bài ca ngợi hết lời tinh thần đấu tranh thẳng thắn của các đại biểu đăng trên báo ngành. Báo đăng, anh gọi điện cho ông hội tưởng vừa đắc cử:“Bác thấy em viết thế nào ạ?”. Ông hội trưởng (về khía cạnh này cũng như bà bán rạm) không cám ơn đã đành, lại còn buông một câu: “Chú chả hiểu gì về câu chuyện rạm Lệ Thuỷ!”, rồi cúp máy.

Dịp này, mới giữa nhiệm kỳ, hội đã phải đại hội để bầu lại. Anh nhà báo lại được cử vào để dự. Không đi chợ Tréo nữa, anh dành thời gian để nói chuyện với ông hội trưởng đặng nắm thêm tình hình. Ông hội trưởng chưa quên câu chuyện “tinh thần đấu tranh” dạo nọ anh viết nên giở giọng “nói ngang Mỹ Lộc, nói dọc Quảng Cư” ra trước: “Anh theo dõi địa phương này, anh có biết quê chúng tôi mạnh nhất là môn thể thao nào không?”. Nghe đến đó, anh nhà báo không ngần ngại: “Biết chứ ạ, quê ta mạnh nhất là bơi lội!”. Ông hội trưởng thẳng thừng: “Trật lất! Tôi nói cho anh nghe, mạnh nhất là môn “thọc gậy bánh xe!”. Lần này có viết thì phải viết về “thọc gậy bánh xe, đừng viết về bơi lội!”. Nói xong, ông hội trưởng quay ngoắt đi, chắc là chuẩn bị cho cuộc họp sắp đến dự kiến cũng sẽ căng ngay từ khi bắt đầu.

Anh nhà báo đứng há hốc mồm, như đang ngơ ngác nhìn theo "hòn đá" mà ông hội trưởng vừa ném lên trời...

Nghe đâu sau đó, anh nhà báo cố công tìm lại bà bán rạm để hỏi cho rõ ngọn ngành nhưng không gặp, vì dạo này người ta ngăn đập Mỹ Trung để “ngọt hoá” phá Hạc Hải nên rạm không còn nước lợ để sống.

Thơ tặng Nick

Chúng tôi rất khâm phục anh
Nhưng anh cũng phải khâm phục chúng tôi-
đất nước có rất nhiều người khuyết tật.
Anh không chân, không tay
Làm được rất nhiều thứ trên đời.
Đất nước chúng tôi nhiều người không não
Vẫn làm được một thứ anh không thể nào làm:
Quan!

"Không ai chiến đấu cho sự tồn vong..."

Tôi là một trong số những người thích bác Nguyễn Bá Thanh. Thích là vì những gì tôi được nghe, được nhìn thấy chứ không phải thấy nhiều người thích thì mình thích theo. Chính vì thế, khi hay tin bác í không được vào BCT, tôi đã có chút thất vọng, tuy nhiên, không đến nỗi bi quan như khi nhận được tin nhắn của một người bạn: “Thịnh ơi, người ta đã không còn chiến đấu vì sự tồn vong của Đảng nữa rồi”. Tin nhắn đó tôi nhận được ngay khi bầu thêm 2 ủy viên BCT qua hai lần bỏ phiếu. Nói chỉ có chút thất vọng là vì có thể đoán được phần nào.

Mấy ngày này, tôi lại thấy mọi người mổ xẻ về vấn đề này, có người có luận điểm tôi thích, nhưng nhiều người, khá nhiều người nói tôi không thích, có cảm giác như họ là những người “dậu đổ bìm leo”.

Nói “dậu đổ bìm leo” là một cách nói chứ thực ra dậu có đổ còn chẳng ai là bìm ở đây cả, vì  bìm chưa hề có ai lên tiếng, nhưng thấy, nhiều người “vui đâu chầu đấy” hơn là giữ chính kiến của mình.

*

Tôi không thích cách phân tích của bác Trần Du Lịch trên BBC mà mọi người dẫn lại. Bác í nói, ông Thanh trật là vì ổng làm ở địa phương chưa có kinh nghiệm. Tôi không phục. Vì có ai sinh ra là làm ở trung ương ngay? Anh Nguyễn Thanh Nghị làm ở một trường đại học, anh Nguyễn Xuân Anh làm ở quận cũng trúng ủy viên dự khuyết đó thôi, có ai bảo các anh ấy chưa có kinh nghiệm quản lý hay kinh nghiệm công tác đảng đâu? Bác Trần Du Lịch còn nói thêm là do ông Thanh chưa gì đã đòi “hốt hết, nhốt hết”. Tôi cũng thấy không phục, vì đó mới là Nguyễn Bá Thanh!

Tôi cũng không thích quan điểm cho rằng bác Thanh không khôn khéo, làm chính trị phải thế này thế nọ, ra Thăng Long là phải thế nọ thế kia…Ông Thanh mà làm được như các bác nói thì ổng đã lên trung ương từ đời tám hoánh, đâu có để các bác bây giờ mới có cơ răn dạy? Nếu thế thì đâu còn một Nguyễn Bá Thanh cho nhiều người (như tôi) kỳ vọng và nhắc đến hôm nay?

Lâu nay tôi và nhiều người thích bác Thanh chính vì cách nói đó và cách làm đó. Có thể với chuyện “hốt hết, nhốt hết” bác í chưa làm được (hoặc chưa có cơ hội để làm) và cũng là một cách nói trong một ngữ cảnh cụ thể bị thêu dệt lên, còn đa phần thì bác ấy nói được, làm được.

Nhưng cái này thì tôi công nhận, “người khôn nói lắm cũng nhàm”, liên tục những ngày chia tay để nhận nhiệm vụ mới, bác ấy tiếp xúc cử tri Đà Nẵng và nói rất nhiều, tôi thấy tất cả đều tâm huyết, chỉ có điều là…hơi bị nhiều.

Báo chí cũng có “công” lớn trong việc “khen vài bài cho nó chết”. Bác Thanh nói cái gì cũng tường thuật nguyên xi, chỉ thiếu cái hắt hơi, có ngày hai bài (vì bác í nói hai nơi). Thấy bạn đọc đọc nhiều, like nhiều lại càng làm tới. Bản thân tôi từng bị phê bình vì không tường thuật chuyện bác Thanh tiếp xúc cử tri ở Hòa Vang. Lúc đó, tôi đã than trên facebook: “Mình là fan của ông Nguyễn Bá Thanh nhưng nghe báo chí tường thuật ổng nói hoài thấy chẳng thích. Việc lớn Ở Hà Nội đang chờ, sao ông cứ loanh quanh với chuyện sân goff, đầu rồng...Đà Nẵng mãi hoài vậy?”.

Nói thì nói vậy chứ trước HNTƯ7 bác Nguyễn Bá Thanh cũng là niềm hy vọng của nhiều người, trong đó có tôi. Hy vọng là đúng.

Tôi thấy bác Thanh ngoài chuyện được báo chí khen hơi nhiều và vì thế làm phật lòng không ít người như đã nói, còn lại bác í chẳng có gì là không phải. Có trách thì trách ổng không biết…cơ hội để đạt được mục đích mà thôi. Bản thân tôi thì khâm phục tính cách đó. Là thế, không được thì thôi, ẻ quẹt!

*

Mới đây, đọc bài trả lời phỏng vấn của ông Tương Lai do Quê choa bóc băng ra, tôi không hiểu bác Tương Lai lấy chuyện ông Thanh thân Trung Quốc ở đâu để nói rằng bác bỏ phương án Nguyễn Bá Thanh là một bước phát triển đáng mừng. Theo những gì tôi biết (như chuyện ông Thanh cho đoàn Trung Quốc ở khách sạn trên đường Hoàng Sa; chuyện ổng chỉ huy hàng trăm tàu cá đẩy thuyền Trung Quốc…) thì nói ông Thanh thân Trung cộng là điều khó tin, nhất là với người Đà Nẵng, nói vì thế mà bị bác bỏ lại càng không có lý.

Tôi nói nhiều người “vui đâu chầu đấy” là vì tôi nghĩ, con người đất nước mình cũng lạ, con người không ai toàn bích, ông Thanh có cái dở của ông Thanh nhưng mỗi khi đã thấy cái hay của ổng nổi trội hơn thì nên ủng hộ ổng. Từ chỗ tung hô, bây giờ thấy ổng thất thế thì nói ngược lại tôi thấy không phải với người ta và không phải với chính mình.

Tôi thích quan điểm của T. Thanh trong bài “Đôi lời góp ý với Tổng bí thư, với Đảng” đăng trên blog Quê choa.

Ông Thanh không vào được ủy viên BCT không phải là lỗi của ông Thanh, là lỗi của BCT và TBT. Qua hội nghị lần này, dù báo chí buộc phải nói theo TTXVN nhưng nhân dân cũng hiểu được nhiều điều chuyện nội bộ Đảng.
*

Tôi không thạo tin, cũng chẳng được nghe ai ngồi trong cuộc họp đó nói ra nên không biết BCT cơ cấu như thế nào, điều hành bầu bán ra sao, nhưng tôi phân vân mãi một điều, rằng:

Theo suy đoán của tôi thì lần này bầu bổ sung 3 ủy viên BCT thì một sẽ làm mặt trận, 2 người còn lại là 2 trưởng ban mà BCT đã bổ nhiệm, nội chính và kinh tế. Không biết mặt trận cơ cấu ai nhưng hai ban kia đã quá rõ. Vậy thì những người (quá nhiều người) được giới thiệu thêm, sau đó cũng còn nhiều người để bầu, vậy những người không rút có vi phạm nguyên tắc đảng không? Ví dụ, trường hợp bà Nguyễn Thị Kim Ngân trúng (nếu bà ấy không được BCT cơ cấu và giới thiệu)  thì bà ấy có vi phạm không?

Tôi hỏi là vì nhớ chuyện này, hồi đó, HĐND tỉnh Quảng Bình bầu chủ tịch HĐND, Thường vụ Tỉnh ủy cơ cấu và giới thiệu ông Trần Hòa (lúc đó là phó bí thư, dự kiến sẽ là bí thư Tỉnh ủy). Hội nghị giới thiệu ông Đỗ Quý Doãn, Trưởng ban Tuyên giáo (được cơ cấu sẽ làm phó bí thư thường trực). Ông Trần Đình Luyến, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND chủ tọa “gút” lại danh sách và nói cứ để hai người bầu. Kết quả, ông Trần Hòa chỉ hơn ông Doãn đúng 1 phiếu. Ông Doãn bị kiểm điểm, chính ông Lê Khả Phiêu vào để làm việc về vụ này. Ông Doãn thoát nạn (chỉ bị phê bình) nhờ mọi người chứng minh là ông Luyến điều hành bảo cứ để thế bầu, bản thân ổng Doãn quan niệm thôi thì để thế cho nó có vẻ…dân chủ chứ ông Hòa chắc chắn trúng; ông ấy cũng chứng minh là ổng không bỏ phiếu cho ổng mà bỏ phiếu cho ông Trần Hòa, vì ổng ngồi cạnh ông Trần Hòa và được ông Trần Hòa xác nhận là nhìn thấy ông Doãn bỏ cho bình. Tuy thế, ông Doãn cũng phải ra Vụ Báo chí. Nếu ông Doãn bỏ phiếu cho ổng thì ổng sẽ trúng, lúc ấy thì sao?

Chuyện ông Doãn có gì khác chuyện bà Ngân?

Nếu không khác thì, một là, bây giờ đảng dân chủ hơn; hai là người điều hành đã để cho bể trận.

Lâu nay tôi thường được dạy, Đảng lãnh đạo thông qua công tác cán bộ, mà thế thật, lâu nay Đảng cơ cấu ắt thành; bây giờ cán bộ thì Đảng bổ nhiệm rồi nhưng các đồng chí đại biểu hội nghị “bỏ qua”, các đồng chí đó cho Đảng biết là Đảng (Bộ Chính trị và Tổng bí thư) đã bị việt vị. Vậy thì làm sao trách ông Thanh, ông Huệ?

*

Nếu ông Thanh được cơ cấu làm Chủ tịch MTTQVN, hỏi ổng có trật ủy viên BCT không?

Nếu ông Nguyễn Thiện Nhân được cơ cấu để làm thủ tướng hỏi ổng có trúng ủy viên BCT không?

Câu hỏi này tức cười nhưng mà có chuyện của nó.
*
"Thịnh ơi, người ta đã không còn chiến đấu vì sự tồn vong của Đảng nữa rồi”-Tôi đọc đi đọc lại tin nhắn này, mỗi lần lại cảm nhận thêm được sự xót xa của người nhắn.